TÜVTÜRK Muayenesinin Kitabını Açıyoruz: Hangi Kanun, Hangi Yönetmelik?

Her araç sahibinin belirli periyotlarla kapısını çaldığı TÜVTÜRK istasyonları, aslında keyfi kurallarla işlemiyor. Her kontrolün, her “Ağır Kusur” kararının arkasında sağlam bir hukuki dayanak var. Peki, aracımızın kaderini belirleyen bu muayene işlemlerinin yasal çerçevesi nedir? Hangi kanun ve yönetmelikler bu süreci yönetiyor? Gelin, muayenenin hukuksal temelini birlikte inceleyelim.

Ana Dayanak: 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu Her şeyin başı, Türkiye’deki trafik düzeninin anayasası olarak kabul edilen 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu‘dur. Bu kanunun 34. Maddesi, araçların muayenesi ile ilgili temel zorunluluğu ortaya koyar. Madde özetle der ki:

“Trafiğe çıkan bütün motorlu ve motorsuz araçların, teknik şartlara uygun olup olmadıkları belirli zamanlarda muayene edilmek zorundadır.”

Bu madde, muayenenin neden “isteğe bağlı” değil, “zorunlu” olduğunun en net cevabıdır. Kanun, muayenesi yapılmamış bir araçla trafiğe çıkmanın cezai yaptırımlarını da yine bu bölümde düzenler.

Detaylar Yönetmelikte Gizli: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Yönetmelikleri Kanun genel çerçeveyi çizerken, işin nasıl yapılacağı, istasyonların hangi şartları taşıyacağı, hangi parçanın “hafif” hangisinin “ağır” kusur sayılacağı gibi detaylar ise yönetmeliklerle belirlenir. Bu alandaki en önemli iki mevzuat şunlardır:

1. Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araçların Muayenesi Hakkında Yönetmelik: Bu yönetmelik, TÜVTÜRK’ün çalışma prensiplerini, istasyonların fiziki şartlarını, personel yeterliliklerini ve genel işleyişi düzenler.
2. Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik (AİTM): Aracınızda yaptırdığınız bir tadilatın (LPG dönüşümü, çeki demiri montajı vb.) yasal olup olmadığını ve muayeneden geçip geçmeyeceğini bu yönetmelik belirler.

Kusurlar Tablosu Nereden Geliyor? Muayene sonunda size verilen raporda yazan “Ağır Kusur” veya “Hafif Kusur” tanımları, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yayımlanan ve Avrupa Birliği direktiflerine uyumlu olarak hazırlanan **”Kusurlar Tablosu”**ndan gelir. Bu tablo, teknisyenlerin yorumuna yer bırakmayacak şekilde, hangi eksikliğin hangi kusur grubuna girdiğini net bir şekilde listeler. Bu tablo periyodik olarak güncellenir.

Sonuç: Araç muayenesi, sadece bir teknisyenin aracınıza bakıp karar verdiği bir süreç değildir. Arkasında Karayolları Trafik Kanunu gibi güçlü bir yasa, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından belirlenmiş detaylı yönetmelikler ve uluslararası standartlara uygun hazırlanmış teknik direktifler bulunur. Bu kuralların tek bir amacı vardır: Sizin, sevdiklerinizin ve trafikteki herkesin güvenliğini sağlamak.